મીરાંબાઈ લખી ગયા છે કે " શ્યામરંગ સમીપે ના જાવું ' એ કાવ્યપંક્તિ આજની તારીખે થોડોક શબ્દફેર કરીને આ રીતે ગવાય છે " શ્યામધન સમીપે ના જાવું " કનૈયો ખુદ યશોમતી મૈયાને પૂછી રહ્યો છે : "રાધા ક્યુ ગોરી મેઁ ક્યુ કાલા ? " હું પોતે આજે બેન્કની લાઈનમાં ઉભો છું પણ આનંદમાં છું કે અઠયોતેર વર્ષે હું લાઈનસર થઇ ગયો. પહેલા એવોર્ડવાપસી કરી હવે તો…

અત્યારે હું સીરિયાના કવિ નિજાર કબ્બાની કવિતા વાંચી રહ્યો છું.શિયાળાની સવાર છે છતાં કવિ નિજારની આ કવિતા મને અપસેટ કરી મૂકે છે. આ કવિતા આપ સહુ મિત્રો સાથે હું શેર કરુછું )

" દોસ્ત અને દુશ્મન મારા ઉપર ઈલ્ઝામ લગાવે છે કે હું શહરિયાર જેવો છું ( અરેબિયન નાઈટ્સમાં શહરિયારનું એક પાત્ર આવે છે એને એની પત્નીએ દગો દઈ દીધો છે એટલે શહરિયાર પાગલ થઇ ગયો…

(શાયર અમૃત ઘાયલની સ્મૃતિમાં ગઝલ વિષે આજે થોડીક ગંભીર વાતો કરીએ એ જ એમનું સ્મૃતિતર્પણ છે. ઘાયલ સાહેબ સાથે માં ઘરની બાલ્કનીમાં આખી રાત બેસીને ખૂબ ગઝલ ચર્ચા કરી છે. કવિ મકરંદ દવેને ફળિયે તો ઘાયલ સાહેબ મોકળા દિલથી ગઝલો સંભળાવતા હતા આ બધી સ્મૃતિઓ તાજી થાય છે. તો વાંચો ઘાયલની સ્મૃતિમાં ગઝલની આ ગંભીર વાતો ) ગઝલમાં શબ્દનું વજન મહત્વનું છે.…

દિવાળીમાં આખો પરિવાર ભેગો થયો હોય ત્યારે સ્ટુડિયોમાં જઈને ફેમિલી ફોટો પડાવી લેવાની એક પરંપરા હતી. આજની તારીખે પણ આપ સહુના ઘરમાં ફેમિલી ફોટો ટીંગાતો હશે એ પછી લાઇફસ્ટાઇલ બદલાઈ એટલે ફેમિલી ફોટાઓના આલ્બમ આવ્યા. ફેમિલી ફોટો અને આલ્બમનું પણ એક અજવાળું હોય છે પરંતુ મારે આજે પત્રકારિતાના અજવાળા વિષે વાત કરવી છે.થોડા સમય પહેલા જ મેં…

નાઓમી શિહાબ નામે એક ઈજીપ્તની કવિયત્રીએ એક કવિતા લખી છે .એ કવિતાનું શીર્ષક છે : "ડુંગળી " એવું કહેવાયછે કે ડુંગળીની પેદાશ ભારતની છે પણ ઈજીપ્તમાં તો ડુંગળીની પૂજા થાય છે .ઈજીપ્તથી ડુંગળી ઇટલી પહોંચી અને ઈટાલીથી સીધી યુરોપમાં પહોંચી ગઈ . નાઓમી શિહાબની " ડુંગળી " પરની કવિતા વાંચો

હું વિચારું છું કે આ ડુંગળીએ કેટલો લાંબો પ્રવાસ કર્યો છે 

ડુંગળીને ઝૂકી ઝૂકીને સલામ…

પ્રકૃતિના બદલતા રંગો ફિલ કરવા માટે બુધ્ધિની જરૂર હોતી નથી બુધ્ધિ ચેતના અને સમજદારીની સહચરી હોવી જોઈએ પ્રતિભાશાળી સર્જકો હમેશા ચેતનાના સંવાહકો રહ્યા છે.એમાં બુધ્ધિનું ગણિત નથી હોતું અત્યારે હું શિકાગોમાં છું ત્યારે મને અહીના જ કવિ કાર્લ સેન્ડબર્ગની એક નાનકડી કવિતા યાદ આવી જાય છે." માં એ મને પૂછ્યું : તારા માટે કેટલા ઈંડાની આમલેટ બનાવું ? " મેં તરત કહ્યું " માત્ર…

ઇન્ટર આર્ટસમાં હું ગુજરાતીના વિષયમાં નાપાસ થઈને ગોંડલ આવી ગયો.હતો. ગુજરાતીના પેપરમાં મને માત્ર દસ માર્ક મળ્યા હતા.ગોંડલ આવ્યો ત્યારે મન હતાશાથી ભર્યું હતું એટલે હું બહુ આધ્યાત્મિક બની ગયો હતો. સંસાર સાવ અસાર લાગતો હતો. લેકિન અબ કહા જાયે હમ ? મકરંદ દવેના ફળિયા સિવાય મને કોણ સંઘરે ? હું આખો દિવસ મકરંદના ઘેર પડ્યો રહેતો હતો. મકરંદના ફળિયે રોજ સાંજે અમે…

વરસાદ પડે છે ત્યારે આખો મૂડ મ્યુઝિકલ થઇ જાય છે મૂંગો ગાતો થઇ જાય છે અને બહેરો સાંભળતો થઇ જાય છે.ભીના એકાંતમાં બેસીને મોઝાર્ટ કે બિથોવનને સાંભળીએ એ ક્ષણે કાન હોય એના કરતા વધારે પવિત્ર થઇ જાય છે થોડા દિવસ પહેલા હોલીવુડના સહુથી વધારે યશસ્વી સંગીતકાર જેમ્સ હોર્નરનું વિમાની અકસ્માતમાં મૃત્યુ થયું આ પ્રતિભાશાળી સંગીતકારને 1997માં રિલીઝ થયેલી…

Mahasweta Devi’s inaugural speech at the Frankfurt Book Fair

વિખ્યાત જીનિયસ કલાકાર ચાર્લી ચેપ્લિને એની દીકરી અને યશસ્વી અબિનેત્રી જીર્લ્ડાઈન ચેપ્લિનને જે શિખામણ આપતા પત્રો લખ્યા હતા એમના કેટલાક પત્રો આપ સહુ મિત્રો સાથે શેર કરું છું. તમે જીર્લ્ડાઈન ચેપ્લિનને " ડો ઝિવાગો " ફિલ્મમાં ઓમર શરીફ સાથે અભિનય કરતી જોઈ હશે ચાર્લી દીકરીને લખે છે એના એકેએક શબ્દમાં જીવતા ઇન્સાનની ખૂશ્બૂ છે.

વ્હાલી દીકરી…

આજે મારે આપ સહુ મિત્રો સાથે ઈજીપ્તની પ્રતિભાશાળી કવિયત્રી ઈમાન મર્સેલની કવિતાઓ વિષે થોડોક સત્સંગ કરવો છે ઈમાન માર્સેલે ફેરો યુનિવર્સીટીમાંથી એમ એ અને પી એચડી કર્યું છે. ઈમાન " ડોટર ઓફ અર્થ " નામના સામયિકની સ્થાપક અને કૉએડિટર રહી ચૂકી છે અત્યારે ઈમાન બોસ્ટનમાં એના પતિ સાથે રહે છે. બે સંતાનો મુરાદ અને ફિલિપ્સ કેનેડામાં છે. ઈમાન 1999 સુધી એરેબિક…

આપણે મધ્ય વયને ચાલીસી કહીએ છીએ.ફોર્ટી પ્લસ ઉમરના ધખારા અજબ ગજબ હોય છે.ઓસ્કાર વાઈલ્ડ બહુ સાચું કહે છે કે બુઢીયાઓ દરેક વસ્તુમાં માનતા થઇ જાય છે,મધ્યવયના આધેડ દરેક વસ્તુ માટે શંકાશીલ હોય છે અને યુવાન એમ માને છે કે તે બધું જ જાણે છે. કેટલાક મિત્રો તો છડેચોક કહે છે કે લાઈફ બીગિંગ એટ ફોર્ટી, લગ્નેતર સંબંધ બાંધવાના ધખારા મધ્યવયમાં જ થાય છે,…

આપણે બધા WE શબ્દને સાવ ભૂલી ગયા છીએ.સામાન્ય વાતચીતમાં " હું " અને " તમે " શબ્દ વારવાર બોલાય છે. સંસ્કૃતમાં એક સુભાષિત છે : " પહેલા અમે એ તમે હતા અને તમે એ અમે હતા, હવે એવું શું થયું છે કે અમે એ અમે અને તમે એ તમે ? " we "શબ્દ ખોવાઈ ગયો છે વિખ્યાત કવિ ઓડેનનું આ કાવ્ય અચૂક વાંચો 

All I have is a…

આજે વહેલી સવારે વિન્ડસરમાં "ટીમ હોર્ટન"ના કોફીશોપમાં બેઠો હતો ત્યારે મને રોચેસ્ટર (કેન્ટ)નું ડિકન્સ કાફે યાદ આવી ગયુ. મારા ફેવરિટ સર્જક ચાર્લ્સ ડિકન્સની યુવાવસ્થાના દિવસો યાદ આવી ગયા ચાર્લ્સ ડિકન્સની સર્જકતાથી કયો ભાવક અજાણ્યો હશે ? જિંદગીના ઉતાર-ચડાવ ,અને ચરિત્રના વૈવિધ્યમાં ડિકન્સને કોઈ ના પહોંચે યથાર્થવાદી કથાલેખનના મૂળિયાં તમને ડિકન્સની…

ઇઝરાયેલના બહુ મોટા સર્જક યેહુદા અમીચાઇના શબ્દો ઉપહાર રૂપે મોકલું છું એ શબ્દો સ્વીકારીને મને આભારી કરશો " હિબ્રુ અને અરબી ભાષા પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ લખાય છે અને લેટિન ભાષા પશ્ચિમથી પૂર્વ તરફ લખાય છે. આ ભાષાઓ બિલાડી જેવી હોય છે. તમે એ ભાષાને ખોટી રીતે સહેલાવો નહિ. વાદળો સમુદ્રમાંથી આવે છે અને રણમાંથી ગરમ હવા આવે છે વૃક્ષો હવામાં…

ઘણા વર્ષ પહેલા મારું અતિ લોકપ્રિય ગીત " મારી કોઈ ડાળખીમાં પાંદડા નથી , મને પાનખરની બીક ના બતાવો " મેં લખ્યું ત્યારે એના સહુથી પહેલા શ્રોતા ભાઈ હતા .ગોંડલમાં એક સાંજે હું કાગળ ઉપર લખેલું એ ગીત લઈને ભાઈ પાસે ગયો . સાંજનો સમય હતો .ભાઈ બહારની પરશાળમાં સુતા હતા . હું એમની પાસે જઈને બેઠો .ભાઈ કહે : " કવિતા લખાય છે ને ? " સંભળાવ " મેં ભાઈ ને આ ગીત…

પ્રેમમાં પડવું અને એમાં નિષ્ફળ જવું એમાં પણ એક જબરજસ્ત ઉર્જા હોય છે. મહર્ષિ અરવિંદ કહેતા હતા કે " પ્રેમ અનેક માનવપાત્રોમાં અથડાતો-કૂટાતો થાકેલો -હારેલો જ્યાંથી જન્મ્યો છે તે વ્યક્તિ પાસે પાછો આવેછે અને એ જ વ્યક્તિને અજવાળે છે " પ્રેમની અસફળતામાં પણ એક તાકાત હોય છે વોલ્ટેર બેન્જામિન નિષ્ફળતાની તાકાત વિષે લખેછે : " જયારે આપણે નિષ્ફળ જઈએ છીએ ત્યારે આપણી…